به گزارش خبرنگار لیزنا، اشرف بروجردی با بیان این‌که در آستانه هفته دولت و هشتادمین سالگرد تأسیس کتابخانه ملی هستیم، بر آغاز فعالیت کتابخانه ملی در ۸۰ سال پیش اشاره کرد و گفت:‌ کتابخانه ملی نمادی از فرهنگ و مجموعه‌ای از میراث فرهنگی ماست و ما تلاش می‌کنیم تا این میراث فرهنگی را حفظ کنیم.

بروجردی در ادامه بر وظیفه اصلی سازمان اسناد و کتابخانه ملی اشاره کرد و توضیح داد: این سازمان مجموعه‌ای است که در حوزه صنعت و حفظ میراث اسنادی و در حوزه کتاب و آثار مکتوب فعالیت می‌کند. کتابخانه ملی به دنبال این است که عرصه را برای صاحبان خرد و اندیشه باز کند و برای کسانی که به دنبال خدمت به جامعه بشری هستند فرصت استفاده از این مکان را ایجاد کند تا فرهنگ ماندگار ما را به نسل های بعد منتقل نمایند. بر اساس سند سازمان اسناد و کتابخانه ملی و اساسنامه سازمان این وظیفه اصلی کتابخانه ملی است که به تصویب مجلس شورای اسلامی هم رسیده است.

وی رویکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی را  رسیدن به شرایط بهتر و مناسب‌ تر عنوان کرد که بر اساس آن بتوانیم داعیه‌دار فرهنگ در سطح منطقه و بین ‌الملل   باشیم و بر خود ببالیم که دارای ذخایره عظیم فرهنگی هستیم.

به گفته وی این ذخایر همان دانشمندان، اندیشمندان و خود علم است که می تواند پشتوانه ما باشد و به نسل های آینده منتقل شود.

او ادامه داد: رویکرد ما صیانت از مجموعه میراث فرهنگی، سند، کتاب و مخطوطات گذشتگان است  و به همین خاطر به دنبال این هستیم تا نسخ خطی گذشتگان را اگر خریداری نشده، خریداری کنیم و اگر در دوردست‌ها هستند به مجموعه نزدیک‌تر کنیم یا کسانی که مایل‌اند آثار گذشتگان خود را حفظ کنند ما آمادگی داریم که به عنوان ذخایر، این آثار را اینجا حفظ  کنیم و آن ها را به نسل های بعد منتقل نماییم و یا به دست دانشمندان و صاحبان خرد بسپاریم تا آن ‌ها با بهره ‌گیری از این ذخیره ارزشمند ملی بتوانند فرهنگ را به نسل‌های بعد منتقل کنند.

رئیس کتابخانه ملی تاکید کرد: این سازمان در ذیل هیچ دستگاه فرهنگی دیگری  نیست و به دنبال این است که پیشرفت در حوزه فرهنگ ایجاد کند؛ فرهنگی که زمینه ساز رشد و شکوفایی علم است.

رسالت کتابخانه ملی تولید علم و توزیع دانش است

او دو رسالت مهم این سازمان را تولید علم و توزیع دانش و حفظ آن عنوان کرد و افزود: بخش تولید دانش به معنای این نیست که خود علم را تولید کنیم اما اینجا خانه دوم اندیشمندان تلقی می شود و ما می توانیم آنها را گرد هم آوریم تا تعامل افکار آن ها باعث ایجاد اندیشه های دیگری شود و ما این اندیشه ها را به دیگران توزیع کنیم.

دولت تدبیر و امید به دنبال دور کردن شائبه‌های غیرفرهنگی از عرصه فرهنگ است

او با بیان نگرانی اندیشمندان در طول تاریخ برای حفظ و انتقال افکارشان به نسل های بعد، کتابخانه ملی را مجموعه ای توصیف کرد که می تواند خدمات رسانی فرهنگی کند؛ هم نگهدار فرهنگ باشد و هم توزیع کننده آن و بستری مناسب برای اصحاب علم و خرد ایجاد نماید.

به گفته وی دولت تدبیر و امید به دنبال این است تا فرهنگ ماندگار شود و برای ماندگاری آن برای حفظ و صیانت مبانی فرهنگی و توسعه آن و دور کردن شائبه‌های غیرفرهنگی از عرصه فرهنگ تلاش می کند. کتابخانه ملی این  رسالت را دارد که بتواند سر منشأ و سر چشمه توزیع علم در عرصه ملی و بین ‌المللی شود و گسترش میزان ارتباطات گسترده فرهنگی با کشورهای دیگر می‌تواند تضمین‌کننده رویکرد دولت باشد.

بروجردی عرصه سیاست را عرصه ای دانست که تابع شرایط و تغییرات مدیران است، اما عرصه فرهنگ را عرصه ای ماندگار توصیف کرد و ادامه داد: هویت ایرانی بیشتر با هویت فرهنگی شناخته می‌شود و مورد توجه است. تلاش ما در این زمینه این است که در قالب نهادهای بین‌ المللی و ارتباط گسترده با کشورهای دیگر بتوانیم فرهنگ خود را بشناسیم و بستری ایجاد کنیم تا آن‌ها با فرهنگ ما آشنا شوند. حفظ هویت ایرانی و اسلامی را در حفظ این آثار ماندگار می‌دانیم.

رویه کتابخانه ملی رسیدن به نظراتی است که مرجعیت علمی داشته باشد

وی رویه امروز کتابخانه ملی را رویه ‌ای  عنوان کرد که می‌تواند برای آیندگان تداوم‌ بخش باشد و ادامه داد: مجموعه‌ای که در اختیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی است، بر اساس رویکرد فرهنگی است که رئیس دولت اصلاحات داشت. هم در دوران حضور ایشان در وزارت ارشاد و هم در زمان مدیریت کتابخانه ملی، این بستر برای صاحبان اندیشه و خرد فراهم شد که بتوانند اندیشه‌های خود را مطرح کنند و به یک اندیشه واحد برسند. بر اساس این رویکرد ما باید تولید کننده و مولد نظریاتی باشیم که مانند مراجعه ما به نظرات اندیشمندان غربی، این نظرات برای اصحاب اندیشه مرجعیت یابد. باید در حوزه هایی مانند علوم انسانی، تاریخ، ادبیات و شناخت مبانی دینی که حرفی برای گفتن داریم، نظریات ما مرجعی باشد برای اندیشمندانی که برای توسعه این حوزه ها تلاش می کنند.

نیاز به جامعه کتابداران افزایش یافته است

در ادامه نشست و در پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران، اشرف بروجردی در پاسخ به پرسش خبرنگار لیزنا در رابطه با برنامه های ایشان در استفاده از ظرفیت بزرگ فارغ التحصیلان و متخصصان رشته کتابداری  گفت: بخش عمده ای از جایگاه علمی کتابخانه ملی مربوط به اعضای هیئت علمی آن است. تعداد پست های هیئت علمی ما در اینجا کم نیست ولی نیروهای علمی که در این پست ها قرار گرفته اند کمتر از این پست ها است. در نتیجه به دنبال این هستیم که بتوانیم کیفیت را به بدنه کتابخانه ملی بیافزاییم. سعی داریم که بار علمی مجموعه را افزایش دهیم. برای این منظور از نیروهای متخصص، کارشناس، خبره و توانمندی که می توانند در حوزه دانش کتابداری و شناخت سند به ما کمک کنند استفاده و بهره برداری می شود. در کتابخانه ملی برای جذب این نیروها زمینه وجود دارد.

او با اشاره بر کاهش تدریس رشته کتابداری در بسیاری از دانشگاه های ایران تاکید کرد: شرایط جامعه و حداقل شرایط کتابخانه ملی نشان می دهد که نیاز به جامعه کتابداران افزایش یافته است.

او ادامه داد: ما باید نیروهای متخصص، توانمند و کیفی  را وارد بدنه کتابخانه ملی کنیم زیرا این افراد نیروهایی هستند که دانش را می شناسند.

بروجردی در پاسخ به سوال دیگرِ خبرنگار لیزنا در مورد ارتباط کتابخانه ملی با کتابخانه های بزرگ و مرجع دنیا گفت: ما همواره این را جزء برنامه های خود لحاظ کرده ایم و سعی می کنیم ارتباطات را در این زمینه برقرار کنیم و بتوانیم بین کتابخانه ملی و کتابخانه های دنیا که معروف و شناخته شده هستند و می توانند به عنوان مبنا برای توسعه دانش قرار گیرند، از طریق شبکه های اطلاع رسانی ارتباط ایجاد کنیم.

او درباره اقدامات این سازمان برای دیجیتالی کردن منابع گفت: ما به دنبال ایجاد فرصت هستیم تا به بارش افکار و بحث و گفت ‌و گو درباره مباحث علمی که دانشمندان به آن معتقد هستند برسیم و این رفت و برگشت ‌ها منتهی به یک نظریه شود. دیجیتال کردن منابع یکی از کارهای جدی ماست که بتوانیم منابع را دیجیتال کنیم تا قابل دسترس برای عموم باشد چه در عرصه بین الملل و چه ملی. کتابخانه به صورت ۲۴ ساعته باز است و کتابخانه ملی نهادی علمی، پژوهشی و خدماتی در حوزه فرهنگ است. رویکرد ما برای آینده، ماندگاری آثار و تبادل نظر است که این تبادل نظر به یک نظریه مرجع برسد.

او با اشاره بر فعایت پایگاه اطلاع رسانی سازمان گفت: حوزه اسناد و حوزه کتابخانه ها از هم تفکیک خواهد شد. همچنین بر اساس مصوبات یک نسخه از پایان ‌نامه ‌های دانشجویی به کتابخانه ملی ارائه می ‌شود. باید این نسخه ها را دیجیتال کنیم و علاوه بر دسترسی آسان، ذخیره ‌ای برای نسل ‌های بعد فراهم کنیم. تلاش دیگر ما شامل فرهنگ ‌سازی و بهبود شرایط فرهنگی جامعه و  گسترده کردن دامنه فهم مشترک از منابع فرهنگی به عنوان یکی از رسالت ‌های ماست.

همه دستگاه‌های دولتی موظف هستند یک نسخه از اسناد خود را به کتابخانه ملی منتقل کنند 

بروجردی درباره به نمایش گذاشتن اسناد کشور گفت: ما با دستگاه ‌های مختلف به مناسبت‌ های مختلف، نمایشگاه ‌های مشترکی را برگزار می ‌کنیم. همچنین علاوه بر اسناد گذشته ما در حال تولید سندهای جدید نیز هستیم.

بروجردی تاکید کرد که همه دستگاه‌های دولتی به غیر از وزارت دفاع و تسلیحات کشور موظف هستند تا یک نسخه از اسناد خود را به کتابخانه ملی منتقل کنند و در این راه وزارت خارجه از نهادهایی است که بیشترین تعامل را در انتقال اسناد به این سازمان دارد. این اسناد بجز مواردی که طبق نظر دستگاه ذیربط سندی محرمانه است و یا قابلیت انتشار را ندارد، به نمایش در می آید.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی  در پاسخ به سوال خبرنگاری در مورد جمع آوری اسناد خارج از ایران توضیح داد: برخی اسناد علاوه بر ارزش معنوی دارای ارزش مادی هم هستند. ما به دنبال مذاکره و عقد قراردادها برای انتقال این اسناد به سرزمین خود هستیم. اگر اسناد دست اشخاص باشد قابلیت مذاکره دارد و اگر چنانچه سندی قابلیت انتقال به داخل کشور را نداشت حداقل نسخه دیجیتال از آن را تهیه کنیم.

بروجردی درباره تاسیس پارکینگ در نزدیکی کتابخانه ملی و خساراتی ناشی از آن به ساختمان کتابخانه ملی بیان کرد:  تپه‌های عباس‌آباد که کتابخانه ملی در آنجا مستقر است مجموعه مستقلی از شهرداری است اما شهرداری گاهی اعمال نظر می‌کند. یکی از پروژه های شهری ایجاد پارکینگ بزرگی در کنار ساختمان کتابخانه ملی بود که چندین بار از شهرداری شکایت کرده‌ایم اما به نتیجه نرسیدیم. با انتخاب شورای جدید از آن‌ها دعوت کردیم و بعد از بازدید از این مکان اعلام کردند که اقدامات لازم به سرعت انجام خواهد شد تا این پروژه را متوقف کنند یا کمک کنند که ساختمان ترمیم شود.

او درباره محدودیت استفاده از سالن های کتابخانه ملی و مخازن برای کسانی که مدرک ارشد ندارند گفت: با توجه به محدودیت فیزیکی ساختمان کتابخانه ملی و گستردگی دانشجویان مجبور هستیم این محدودیت استفاده را برای دانشجویانی که در مقطع ارشد یا دکتری نیستند اعمال کنیم. اگر روزی فضای دیگری در این نزدیکی به عنوان قرائت خانه احداث شود امکانپذیر خواهد بود. این برنامه را برای آینده داریم ولی محقق شدن آن بستگی به شرایط در آینده دارد.

بروجردی درباره ثبت جهانی آثار و مشکلات ثبت مثنوی معنوی گفت: دبیرخانه کمیته حافظه جهانی در سازمان اسناد مستقر است. یکی از مراجعی که برای ثبت جهانی آثار اقدام می‌کند یونسکو است و نماینده‌ای در کشور ما دارد. برای ثبت مثنوی معنوی ما سندی را ارائه کردیم اما متأسفانه این سند مدعی پیدا کرد که قدیمی‌تر از آن در کشور ترکیه و  با ارزشتر از آن در کشور افغانستان وجود دارد. ما مکاتباتی با سازمان یونسکو داشتیم تا به صورت مشترک مثنوی معنوی به ثبت برسد و اگر این کتاب به صورت مشترک به ثبت برسد مرجعیت بیشتری پیدا می‌کند.

وی درباره خرید نسخ خطی گفت: برای خرید نسخ خطی، سازمان برنامه ‌ریزی و بودجه کشور بودجه مستقلی را برای ما در نظر گرفته است. ما به دنبال این هستیم که صحت آثار مشخص و قیمت آن واقعی باشد.

او درباره تغییراتی احتمالی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی گفت: بعد از انتخاب هر مدیر جدیدی ساختار تغییر می‌کند و وظایف جدیدی تعریف می‌شود. قبل از ورود من به این مجموعه قرار بود پژوهشگاه مستقلی در کتابخانه ملی ایجاد شود اما با توجه به اینکه ماهیت کتابخانه ملی فرهنگی، آموزشی و پژوهشی است محملی وجود ندارد که بخواهد پژوهشگاه مستقلی ایجاد شود. البته در آینده ممکن است بر حسب تغییر شرایط و نیاز روز این پژوهشگاه مستقل ایجاد شود.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره برنامه‌های این سازمان برای توسعه میزان مطالعه و ترویج خواندن با اشاره بر فاصله جامعه از کتابخوانی به علت توسعه شبکه‌های ارتباطی، گفت: دولت نباید متولی این امر شود بلکه باید بسترسازی لازم را انجام دهد تا رویکرد جامعه نسبت به این موضوع تغییر پیدا کند. بهتر است انجمن‌های علمی که برای کتابخوانی شکل می‌گیرند این شرایط را فراهم کنند. انجمن‌ های کتابخوانی می‌توانند کتابخانه ملی را خانه دوم خود بدانند و دیدگاه های خود را اینجا مطرح کنند.

بروجردی با انتقاد از عملکرد صدا و سیما در این زمینه درخواست کرد که رسانه ملی فعالیت بیشتری در عرصه ترویج مطالعه داشته باشد.

رئیس سازمان اسناد در مورد ساختمان قدیمی کتابخانه ملی در خیابان سی تیر، این ساختمان را نماد کتابخانه ملی دانست و با انتقاد از منتقل شدن آن در دولت نهم و دهم بدون هماهنگی به وزارت علوم گفت که این ساختمان در حال حاضر موزه علم و فناوری است و با مذاکراتی که انجام گرفته است تا ۲ سال آینده به این سازمان منتقل خواهد شد.

او درباره بازه زمانی که برای اسناد غیرمحرمانه تعریف می‌شود نیز گفت: بازه زمانی در کل دنیا برای اسناد ۳۰ سال است و بعد از ۳۰ سال اسناد می‌تواند در جامعه منتشر شود اما  در کشور ما به علت پیوستگی و ارتباط بین بین تحولات مختلف و شرایط جامعه، نمی‌توانیم اسناد را منتشر کنیم. البته برخی از این اسناد به صورت کتاب چاپ شده‌اند و کسانی که کار مطالعاتی می‌کنند به آن‌ها دسترسی دارند.

رسالت فرهنگی با رسالت سیاسی متفاوت است

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پاسخ به ادعای یک خبرنگار در مورد شائبه های سیاسی بودن فعالیت های انجمن توسعه کتابخانه ها، با جدیت این شائبه ها را رد کرد و اعلام کرد: هر فرد سیاسی می تواند فعالیت فرهنگی انجام دهد و رسالت فرهنگی با رسالت سیاسی متفاوت است.

بروجردی در مورد اقدامات انجام گرفته در زمینه پیشگیری از تحریف تاریخ ایران در برخی از اسناد گفت:  به عنوان مثال در موضوع مهم خلیج فارس ما مفتخر هستیم که اعلام کنیم قدیمی ترین، کاملترین و با ارزش‌ترین سندی که نشان می‌دهد خیلج فارس، خلیج فارس است، در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می شود و تلاش ما هم بر این است که از این قبیل اسناد به بهترین وجه حفاظت و نگهداری کنیم.

بروجردی در مورد بودجۀ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: با رویکرد مثبتی که دولت نسبت به خرید اسناد و کتب خطی و حفظ و نگهداری از آن‌ها دارد و با توجه به نیاز سازمان برای خرید دستگاه های جدید و به روز برای حفظ و نگهداری درست از اسناد، برنامه‌ای تدوین کردیم و برای بودجه ۹۷ درخواست منابع لازم ارائه کردیم  که طبیعتا باید بر این اساس بودجه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تامین شود.

 اشرف بروجردی به این سوال که به نظر وی موفق‌ترین دوره در سازمان اسناد و کتابخانه ملی مربوط به کدام دوره است، با بیان اینکه برای پاسخ به این سوال باید تعریف موفقیت و  محدودیت زمانی مشخص شود، افزود: بهتر است بگوییم موفق‌ترین رویکرد کدام رویکرد بوده است. به نظر من مهم‌ترین رویکرد مربوط به دوره رئیس دوره اصلاحات است زیرا او به دنبال حفظ میراث و فرهنگ کشور بود و دغدغه فرهنگ را داشت. تجربه او می‌تواند برای ما پشتوانه‌ای برای فهم بهتر فرهنگ به ارمغان بیاورد.